Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από την Καθαρά Δευτέρα οπότε και αρχίζει η Μεγάλη Σαρακοστή. Ταυτίζονται με την περίοδο του Τριωδίου, μια κινητή περίοδο στην Χριστιανική παράδοση από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινή. Σήμερα, τα Απόκριες συνδυάζουν πολλά στοιχεία τόσο του παγκόσμιου χριστιανικού εορτασμού όσο και του τοπικού λαϊκού πολιτισμού.
Η ημερομηνία των Αποκριών κινείται κάθε χρόνο ανάλογα με την ημερομηνία της Κυριακής της Αποκριάς, η οποία προηγείται της Μεγάλης Σαρακοστής ή Μεγάλης Τεσσαρακοστής, της περιόδου νηστείας που οδηγεί στο Πάσχα. Συνήθως, οι Απόκριες ξεκινούν περίπου τρεις εβδομάδες πριν από το Πάσχα, αλλά η συγκεκριμένη ημερομηνία διαφέρει κάθε χρόνο ανάλογα με τις κινητές γιορτές της Χριστιανικής Εορτολογίας.
- Η περίοδος των Αποκρεών ονομάζεται και "Τριώδιο", από τις 3 εβδομάδες που διαρκεί.
- Κάθε Κυριακή του Τριωδίου έχει ονομασία και ιδιαίτερο νόημα:
- Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου: Ηθική αφύπνιση και μετάνοια.
- Κυριακή του Ασώτου: Συγχώρεση και επιστροφή στον Θεό.
- Κυριακή της Τυροφάγου: Αποχή από κρέας και προετοιμασία για νηστεία.
- Η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί την αρχή της Σαρακοστής, 40ήμερης περιόδου νηστείας και πνευματικής προετοιμασίας για το Πάσχα.
Στοιχεία παγκόσμιου εορτασμού:
- Καρναβάλια με παρελάσεις, μουσική, χορό και θεατρικές παραστάσεις.
- Χρήση μασκών και κοστουμιών, με ποικιλία θεμάτων και χαρακτήρων.
- Γαστρονομικές απολαύσεις, με παραδοσιακά εδέσματα και γλυκά.
Στοιχεία τοπικού λαϊκού πολιτισμού:
- Τοπικά έθιμα και δρώμενα, με διαφοροποιήσεις ανάλογα με την περιοχή.
- Παραδοσιακά τραγούδια και μουσικές, που συνοδεύουν τις εκδηλώσεις.
- Λαϊκές τέχνες και χειροτεχνίες, με δημιουργίες εμπνευσμένες από τις απόκριες.
Παραδείγματα τοπικών εθίμων:
- Πατρινό Καρναβάλι: Ξεχωρίζει για την πληθώρα εκδηλώσεων, με το κάψιμο του Βασιλιά Καρνάβαλου να αποτελεί κορυφαίο στιγμιότυπο.
- Καρναβάλι Νάουσας: Γνωστό για τα "Μπουλούκια", ομάδες μεταμφιεσμένων που τραγουδούν και χορεύουν στους δρόμους.
- Καρναβάλι Ξάνθης: Ιδιαίτερο χρώμα δίνουν οι "Κουδουνάτοι", με τις τρομερές μάσκες και τα κουδούνια τους.
Συμπληρωματικά:
- Η γιορτή των απόκρεων προσφέρει μια ευκαιρία για εξωστρέφεια, διασκέδαση και κοινωνική συναναστροφή.
- Παράλληλα, αποτελεί μια υπενθύμιση για την πνευματική αναζήτηση και την ηθική καλλιέργεια, με την προετοιμασία για την περίοδο της Σαρακοστής.
